Trong những năm gần đây, một loạt biến động từ toàn cầu hóa, hiệp ước trao đổi thương mại song/đa phương, tiến bộ công nghệ, khan hiếm thực phẩm và nguyên liệu đến khủng hoảng tín dụng, kinh tế thoái trào, biến đổi khí hậu, khủng bố… đã thay đổi ngay sâu sắc cục diện nền kinh thương toàn cầu, khiến các công ty đủ mọi loại hình và phạm vi vận hành trên thế giới phải thay đổi ngay tư duy và mô hình phát triển kinh thương (business model) của mình. Sự thay đổi ngay căn bản có tính cách chiến lược này được xem là tất yếu để các công ty dù đã có truyền thống dài lâu hay các công ty nhỏ và mới thành lập, khả năng sống còn, tăng trưởng và tồn tại trong bối cảnh tình hình cạnh tranh càng ngày càng tăng, từ nhiều nguồn và dưới nhiều cách thức.

Bạn đang xem: Triple bottom line là gì

Xem thêm: Cách Tạo Google Biểu Mẫu

Trong bối cảnh đó, khái niệm “thị trường” truyền thống (chủ yếu gồm khách hàng và nhà cung cấp) và “mục tiêu tối hậu” (bottom-line) của công ty (tạo lợi nhuận) được nới rộng, bao gồm thêm các “yếu tố mềm”, tuy không liên quan lắm đến tài chính, nhưng lại là những yếu tố quyết định sự thành bại của công ty trong trường kỳ. Ngôn ngữ quản lý buôn bán được bổ sung thêm khái niệm “tác nhân liên quan”, “phát triển bền vững” và “trách nhiệm xã hội của công ty” (CSR).

Theo một vài nhà thống kê, dưới sức ép của cạnh tranh đa phương (do toàn cầu hóa), giá cả nguyên liệu không ngừng gia tăng (do khai thác và dùng tài nguyên thiên nhiên bất hợp lý) và những vấn nạn xã hội, công ty sẽ phải đương đầu với mức lợi nhuận càng ngày càng thu hẹp, nếu không tìm được lối ra thích ứng, khả năng kéo theo nguy cơ phá sản. “Lối ra” đó phải dựa trên những “tổng giá trị bền vững” (sustainable values) bằng cách xây dựng, phát triển và củng cố những mối LH mới với những tác nhân liên quan ngoài truyền thống. Tương quan đó bao gồm người tạo ra danh mục và dịch vụ (công ty), người tiêu thụ danh mục và dịch vụ (cộng đồng) vàngườicung cấp vật liệu sản xuất (trái đất). Mô hình phát triển doanh thương mới bổ sung cho công thức tăng trưởng thông dụng (giá cả, chất lượng và đa dạng hóa) và được phát huy trên nền tảng bền vững khi thoả mãn được bắt buộc của cả ba yếu tố con người (People), trái đất (Planet) và lợi nhuận (Profit) theo đề xuất The Triple P’s của J. Elkington.

Để phát triển bền vững, công ty cần xem chính bản thân công ty như là một thành viên của cộng đồng, và thực hiện những nghĩa vụ của mình bao gồm: People, Planet, và Profit

People:nói đến cộng đồng và cả bản thân đội ngũ cán bộ lãnh đạo, điều hành quản lý, nhân viên, cổ đông của công ty. công ty làm gì để khả năng nâng cao hơn được tình hình kinh tế của cộng đồng, của xã hội, nâng cao hơn về nguồn lao động, nâng cao hơn những tri thức, cuộc sống của cộng đồng,…Ở P này, ta thường thấy những chương trình chi tiết như Management Trainee của các tập đoàn đa quốc gia như Unilever, Pepsi, P&G,v.v… chương trình này giúp giáo dục và huấn luyện các sinh viên mới ra trường nắm bắt được những kiến thức và kỹ năng thực tiễn nhầm đáp ứng các mong muốn trong công việc. Khi các sinh viên được đào tạo, họ khả năng tạo ra được những tổng giá trị chi tiết cho cộng đồng và xã hội. Một ví dụ khác là, khi bão và lũ lụt xảy đến với ở miền Trung, thì một công ty phát động chương trình nhường cơm sẻ áo, cùng thực hiện chương trình từ thiện đến những khu vực gặp nạn này.

Planet:nói đến những việc làm của công ty làm cho môi trường sống ngày càng an toàn, và tốt đẹp hơn. Ví dụ những công ty sản xuất, mỗi ngày thải ra môi trường xung quanh hay thải ra sông, cống rảnh một lượng lớn các chất thải độc hại, sau một quy trình lao động và sản xuất, công ty này áp dụng những công nghệ mới giúp xử lý chất thải tốt hơn, hoặc tái dùng các chất thải này. Một ví dụ khác là OMO, nhãn hàng bột giặt này luôn luôn có nhiều chương trình CSR riêng của nhãn mình bao gồm 2 vận hành nổi trội là: giáo dục và giúp trẻ phát triển tốt hơn và các vận hành thân thiện với môi trường. Các vận hành thân thiên với môi trường của OMO là mỗi năm điều thống kê và bắt buộc các nhà cung cấp cung cấp hay dùng những thành phần nguyên liệu thân thiên hơn với môi trường như nhựa tái chế không có chất độc hại với môi trường,…

Profit:là làm sao phải có lợi nhuận cho công ty. Một khi công ty có lợi nhuận, thì công ty sẽ đóng thuế cho nhà nước, góp phần vào ngân sách quốc gia. Một khi công ty có lợi nhuận thì mới phát triển được, ngoài việc đóng góp vào ngân sách quốc gia, công ty còn đem đến nhiều việc làm hơn cho cộng động và quốc gia hay khu vực mà mình hoàn vận hành, từ đó giúp việc luân chuyển hàng hóa trở nên thông suốt và tốt hơn kéo theo việc kinh tế phát triển.

Xem thêm: Bộ tứ kim cương là gì

Ba yếu tố này thường gắn liền với nhau, một khi công ty khả năng tích hợp hài hòa cả ba yếu tố kinh tế, môi trường và xã hội trong chiến lược ngắn và dài hạn của mình. Sự thành công của việc thực hiện chiến lược đó cũng sẽ được đo lường dựa trên mức độ hài lòng của tất cả tác nhân liên quan, được thể hiện quahình ảnh(image) và danh tiếng(reputation) của công ty được cộng đồng công nhận. Kinh nghiệm thực tế chỉ ra rằng rằng, trong dài hạn những “yếu tố mềm” này, khi được tích lũy, sẽ biến thành “tích sản bền vững” (sustainable assets) khả năng thay thế “sức mạnh tài chính”, đã trở thành mong manh trong hoàn cảnh bất ổn hiện nay.

Trong thực tế, những lợi ích do trách nhiệm xã hội công ty đem lại cho công ty rất chi tiết, chi tiết nhất là: gia tăng tổng giá trị và danh tiếng của nhãn hiệu; tăng cường sự cam kết của nhân viên; nâng cao hơn thành quả tài chính (do giảm thiểu chi phí vận hành) và tăng tổng giá trị cổ phiếu; đảm bảo sự bền vững cho công ty và xã hội; quản lý rủi ro và khủng hoảng hữu hiệu hơn; gia tăng năng suất, tinh thần và lòng trung thành của nhân viên; tăng cường khả năng thu hút tài năng; duy trì mối LH tốt đẹp với chính quyền và cộng đồng; và cung cấp một lợi khí cho công ty hội nhập vào kinh tế toàn cầu.

Như đã phân tích ở trên, ba yếu tố People, Planet, và Profit đều là những yếu tố quan trọng, không thể thiếu để công ty phát triển bền vững, mặc khác yếu tố People (con người) có vai trò quyết định vì con người (lãnh đạo công ty) quyết định chiến lược phát triển, đường hướng buôn bán của công ty, con người (nhân viên) trực tiếp sản xuất, buôn bán tạo ra danh mục, lợi nhuận cho công ty, con người (người tiêu dùng, cộng đồng địa phương) quyết định tiêu dùng danh mục, dịch vụ của công ty, con người (cổ đông) quyết định việc đầu tư vốn cho công ty và cũng chính con người quyết định việc ứng xử với Planet (trái đất) trong quy trình sản xuất, buôn bán … để đạt được mục đích cuối cùng và dài lâu của công ty là Profit (lợi nhuận) cho công ty./.

Tài liệu tham khảo

– J. Elkington (2006).Cannibals with Forks: The Triple Bottom Line of the 21st Century Business.Oxford: Capstone, 402 trang.

– Chris Laszlo; Bùi Thanh Châu dịch (2011) “tổng giá trị bền vững”, NXB Thời Đại

– Đoàn Trung Thảo (2015) CSR: Chiến lược phát triển bền vững của các tập đoàn đa quốc gia