Đo cách điện máy biến áp thường là hạng mục thí nghiệm đầu tiên để đánh giá tình trạng sơ bộ về cách điện của máy biến áp. Khi cách điện tốt,sẽ an toàn cho người và thiết bị để thí nghiệm các hạng mục còn lại.

Mục đích thí nghiệm cách điện máy biến áp

Bước đầu kiểm tra sơ bộ tình trạng cách điện (xem có hiện tượng ch��m chập, ngắn mạch..) giữa các cuộn dây với nhau, giữa các cuộn dây với (vỏ + đất).

Là bước đầu tiên để quyết định việc có thí nghiệm các hạng mục tiếp theo không.

Sơ đồ thí nghiệm cách điện máy biến áp

Điện áp thí nghiệm:

Cuộn dây 0,4 kV: Đo cách điện ở thang 500 VDC

Cuộn dây > 1000 V: Dùng thang 2500 VDC, 5000 VDC.

Nguyên tắc đo:

Bước đầu tiên đo cách điện: Ta dùng cồn vệ sinh sạch sẽ bề mặt sứ phía cao và phía hạ máy biến áp để loại bỏ dòng rò bề mặt.

Khi đo cuộn dây nào thì các cuộn dây còn lại nối tắt với nhau rồi nối vào vỏ máy (đã tiếp đất).

VD: MBA 22/0,4 kV có tổ đấu dây D/yn – 11:

Đo cách điện cuộn LV – (HV+Vỏ+Đất):

Đo cách điện cuộn HV – (LV+Vỏ+Đất):

>> Từ 2 phép đo trên ta đánh giá được tình trạng cách điện: HV – LV; HV – Vỏ; LV – Vỏ.

Trình tự đo cách điện máy biến áp:

Bước 1: Kiểm tra thiết bị

Kiểm tra đồng hồ Megaohm trước khi đo:

Kẹp hai cực đo với nhau, chọn thang 500 VDC. Nếu kim đồng hổ chỉ 0 MΩ > Dây đo còn tốt.

Tách 2 cực đo, chọn thang 5000 VDC.Nếu kim đồng hồ chỉ ∞ MΩ > Thiết bị tốt.

Bước 2: Tiến hành đo cách điện

Cô lập máy biến áp cần đo.

Với máy biến áp 2 cuộn dây, mắc sơ đồ thí nghiệm như hình trên.

Ghi lại nhiệt độ cuộn dây máy biến áp. Nếu MBA chưa hoạt động có thể lấy nhiệt độ cuộn dây bằng với nhiệt độ môi trường. Ghi giá trị điện trở cách điện tại giây thứ 15 (R15) và giây thứ 60 (R60). Tính Kht = (R60)/(R15).

Đánh giá kết quả đo cách điện máy biến áp.

Nếu có test report nhà sản xuất:

Quy đổi giá trị đo được về cùng nhiệt độ theo bảng sau:

Kí hiệu: θtc – Nhiệt độ khi đo Rcđ tiêu chuẩn.

θđo – Nhiệt độ khi đo Rđo.

∆θ = θđo – θtc, dựa vào bảng trên tìm Kqđ.

Nếu ∆θ > 0 suy ra: Rqđ = Rđo*Kqđ

Nếu ∆θ < 0 suy ra: Rqđ = Rđo/Kqđ

Note: Nếu ∆θ không có trong bảng trên ta có thể dùng công thức nội suy.

Tiêu chuẩn:

Rcđ (đo được) ≥ 70% Rcđ (nhà sx)

Note: (Rcđ (đo được) là R60)

Theo kinh nghiệm: hệ số hấp thụ (khi đo ở 20°C).

Kht > 1,3 suy ra cách điện khô.

Kht < 1,3 suy ra cách điện ẩm.

Nếu không có test report nhà sản xuất

Ta quy đổi về nhiệt độ tiêu chuẩn rồi so sánh với giá trị trong bảng sau:

Note: Tiêu chuẩn cách điện đối với phía hạ MBA cấp 0,4 kV: > 2 MΩ.

VD1: Theo test report nhà sản xuất R60 ở 25°C là 820 MΩ.

Ta cắt điện để kiểm tra định kỳ đo được ở 45°C là 620 MΩ.

Quy đổi về 25°C: ∆θ = θđo – θtc = 45 – 25 = 20°C

> Rqđ = Rđo*Kqđ = 620 * 2.25 = 1395 MΩ.

So sánh với test report nhà sản xuất: 1395/820 > 70%. Do đo, cách điện của máy biến áp đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.